>> Dit artikel verscheen in CircusMagazine #54 (maart 2018). Voor overname: contacteer maarten[at]circuscentrum.be.
>> Auteur: Toon Van Gramberen // Foto: Brecht Van Maele
Hedendaags circus. Hoewel deze term de tijdsgeest in volle actie zou moeten vatten, klinkt het vooral bestoft. Het woord werd waarschijnlijk geleend bij hedendaagse dans. Daar werd de term in de jaren tachtig geïntroduceerd om verschillende stijlen van dansvernieuwers als Martha Graham en Merce Cunningham een naam te geven. En hoewel dans veranderde, bleef de naam. Van de jaren tachtig tot nu. Hedendaags als eeuwigdurende definitie. Want ‘nu’ is het altijd. Hedendaags is here to stay. Ook in het circus?
Net als bij dans trekt ‘hedendaags circus’ een lijn door de tijd. Een lijn tussen wat circus ís en wat circus was. En net als bij dans wordt het woord snel te klein voor de vele ideeën die erin moeten passen. Woorden als containers. Onduidelijke labels.
Toch gebeurde er iets waardoor we op zoek gingen naar een nieuwe naam. Alsof circus voor de spiegel ging staan. Zijn (of haar) make-up afveegde, kostuum uittrok en lange tijd naar zichzelf bleef kijken. Op zoek naar wat er onder al die uiterlijkheid verscholen ligt. Was circus voordien een ‘circus met’ – met tent, met dieren, met clowns, met tromgeroffel – dan is het hedendaagse circus een ‘circus zonder’. Zonder opzichtige clowns, zonder dieren, zonder al te veel spektakel. Soms zelfs zonder muziek en zonder kleren.
Maar ‘So wie es ist, so bleibt es nicht’, zegt men in het Duits. De enige constante is verandering. En circus zit in een stroomversnelling. De vlag ‘hedendaags circus’ dekt al lang niet meer de volledige lading. We zullen dus nieuwe namen moeten zoeken, als tijdelijk onderdak voor een reiziger zonder eindbestemming. Als waardig alternatief voor de bestofte tijdloosheid van nu. Jullie suggesties zijn welkom.
>> Circusartiest Toon Van Gramberen (There There Company) neemt de fakkel over van Bram Dobbelaere als huiscolumnist van CircusMagazine. Herlees alle columns op www.circuscentrum.be/column