>> Dit artikel verscheen in CircusMagazine #35 (juni 2013). Voor overname: contacteer maarten[at]circuscentrum.be.
>> Auteur: Brecht Hermans
In kader van het Europese project Unpack the Arts vloog Brecht Hermans in mei naar het Cirko Festival in Helsinki. Samen met negen andere journalisten werd hij er ondergedompeld in een circusbad van voorstellingen, lezingen en ontmoetingen. Op vraag van CircusMagazine hield hij een dagboek bij.
DAG 1
11:00
Aankomst in Helsinki. Ik word opgewacht door iemand met een bordje waarop in grote letters mijn naam blinkt. Ik voel me een rockster.
16:30
Rondleiding in het uitgestrekte terrein van Suvilahti. Ooit was dit een grote gas- en elektriciteitscentrale, maar sinds 2008 wordt hier uitsluitend artistieke energie opgewekt. In de oude gebouwen vinden we nu onder andere een circusschool, een centrum voor performance, het Finse circuscentrum en Cirko, de organisatie die dit festival organiseert.
18:00
Tegen etenstijd zijn alle journalisten gearriveerd: een Serviër, twee Kroaten, een Italiaan, een Sloveense, een Montenegrijnse, een Britse, twee Nederlanders en een Belg. Het klinkt als een mop, maar het is bittere ernst. Na de maaltijd een welkomstcocktail. We worden verwend.
20:00
De eerste voorstelling op het programma: ‘Attached’van Magmanus. Wat vooral blijft hangen, is hoe fout het kan gaan in circus. Acrobaat Manu glijdt na een salto van de valmat en botst met zijn hoofd tegen de grond. Een gruwelijk doffe klap, bloed stroomt over zijn hoofd. De voorstelling eindigt in een ambulance.
DAG 2
9:30
Manu blijkt helemaal in orde. Op zijn hoofd prijkt een witte pleister en de volgende voorstelling is afgelast, maar de confrontatie met de buitenlandse journalisten kan hij wel aan. Door het interview krijgen we een eerste beeld van hoe het creatieproces van een circusvoorstelling verloopt.
15:00
Een tweede voorstelling en aansluitend een tafelgesprek over het hedendaagse circus. Ik onthoud dat het nieuwe circus een relatief jonge kunststroming is en dat er volop wordt gezocht naar wat circus allemaal kan zijn.
DAG 3
9:30
Circotherapie. John-Paul Zaccarini ontwikkelde als doctoraat aan de Zweedse Universiteit voor Dans en Circus een psychoanalytische praktijk voor circusartiesten. Hij legt hen op de sofa wanneer ze hun plezier in het circus kwijt zijn, gaat op zoek naar wat er vastzit en hoe hun onuitgesproken verhaal kan worden omgezet in een voorstelling. Merkwaardig, maar boeiend.
18:00
Algemene paniek. Ondanks de interessante lezingen en interviews vallen de voorstellingen tegen. Na een ouderwetse goochelshow en een hermetische jongleeract zijn we de wanhoop nabij. Is circus dood?
20:00
Oef, het geloof is terug. ‘Capilotractées’ is rock and roll circus. Twee jongedames vinden de kunst van het haar-hangen terug uit. In deze traditionele, maar nu nog weinig voorkomende circusdiscipline hangen vrouwen of mannen zich op aan hun eigen haren. Het ziet er oncomfortabel uit, maar zorgt ook voor hilariteit. De meisjes vullen aan met eigen muziek, absurde theatrale scènes en dat allemaal met haar als centraal thema.
DAG 4
9:30
Zoals dat gaat met artiesten zijn de dames van ‘Capilotractées’rijkelijk te laat voor hun interview. Jongleur Jay Gilligan is wel op tijd en vertelt over het onderzoek dat hij voert. Hij wil loskomen van het jongleren als spektakel en wil zich focussen op de kunstvorm an sich. Voor hem zeggen de bewegingen en objecten iets over het leven. Helaas is zijn discours boeiender dan zijn voorstelling.
16:30
Het officiële programma van Unpack the Arts loopt ten eind. Maar wij journalisten krijgen er geen genoeg van: we duiken onder in de Finse cultuur. Daar hoort uiteraard sauna bij, maar de Finnen houden merkwaardig genoeg ook van karaoke. Nog nooit was de Europese Unie zo tastbaar als tijdens het samen zingen in die donkere kroeg in Helsinki.