>> Dit artikel verscheen in CircusMagazine #47 (juni 2016). Voor overname: contacteer maarten[at]circuscentrum.be.
>> Auteur: Hanna Mampuys
Vorig jaar nog in onze hoofdstad, deze zomer aan de Belgische kust te bewonderen: ‘Amaluna’ van Cirque du Soleil. Journalist Kevin Major ging kijken voor de cultuurwebsite Cutting Edge en werd van zijn sokken geblazen. Circusartieste Hanna Mampuys zat ook in de tent, maar haar sokken bleven aan. Speciaal voor CircusMagazine schreef ze een reactie op de recensie van Major.
OXON HILL, MD – JULY 30: Performers perform during Cirque du Soleil “Amaluna” dress rehearsal at National Harbor on July 30, 2014 in Oxon Hill, Maryland. (Photo by Kris Connor/Getty Images)
“Tot tranen toe bewogen” is de titel van Kevin Majors recensie van ‘Amaluna’, de show van Cirque du Soleil die vorig najaar in Brussel te zien was. Goed voor vijf sterren op de website van Cutting Edge, die prat gaat op haar ‘messcherpe’ blik op cultuur en media. Ik was er ook bij, en het moet gezegd, Major was niet de enige die tranen liet voor ‘Amaluna’. Mijn collega die in de indrukwekkende chapiteau naast me zat, bedwong zijn tranen van het lachen nauwelijks. En ik kon hem geen ongelijk geven: de potsierlijke dansjes, moeilijk te verteren overacting en protserige kostuums hadden iets komisch. Ik was nochtans naar Brussel getrokken met als doel me te laten meevoeren in de magische wereld van Soleil, me te vergapen aan virtuoze circustechniek en onbeschaamd te genieten van de grootheidswaanzin van dit commerciële circus.
Maar deze keer werd ik niet gegrepen door de magie en miste de boot naar het mysterieuze eiland ‘Amaluna’. In tegenstelling tot Kevin Major die er “Indianen, feeën, en aangespoelde piraten” ontmoet, en geniet van “een slangenmens omgekeerd balancerend op twee stokken en een acrobaat in een 10 meter hoge paal.” (Raad de circustechniek…)
Begrijp me niet verkeerd, het technisch kunnen van de artiesten is van een niveau waar ik geen enkel vraagteken bij wil zetten. We krijgen dan ook een paar mooie technische nummers te zien. Maar de verpakking, het hele ‘circus’ er rond, leidt de aandacht af van die prestaties.
‘Amaluna’ voelt geregisseerd en zelfs een beetje zielloos. De losse elementen – girlpower, rockmuziek, een liefdesverhaal en hoogtechnische circustechniek – blenden niet tot één geheel. Integendeel. Wat ik zie zijn overgangen, opvulling en versiering. Sommige scènes doen vermoeden dat er een verhaal wordt verteld dat mij helaas ontgaat. Begrijpen de artiesten het zelf wel? Hoe verloopt de regie van zo’n show? Doen ze hun minutieus ingestudeerde technische act, en zegt de regisseur na enkele weken: “Okay goed, en doe het nu alsof je een stam indianen bent die hun eiland verdedigen”? Het kan verklaren waarom de acteerprestaties geen sterke ondersteuning vormen voor het verhaal.
Major is er nochtans stellig van overtuigd dat we zullen “recht springen voor een spontane staande ovatie op het einde van de show”. Eigenlijk zouden we de mensen die naar circus kijken zoals Major moeten omarmen. Hen moeten aanmoedigen om kritiekloos verder te dwepen met het onwaarschijnlijke kunnen van circusartiesten. Hier en daar eens vijf sterren voor een circusvoorstelling kan ons métier alleen ten goede komen, toch? Maar ik word een beetje moedeloos van zo weinig kritiek. Circus wordt op die manier ‘buitenspel’ gezet binnen de kunstkritiek. Major verzint er zelfs een term voor: het “ik-weet-niet-wat-gezegd-gevoel”. Het is allemaal bovenmenselijk, fantastisch, magisch en onbeschrijfelijk. Hors catégorie dus en dan maar vijf sterren. Hopla.
Het kan uiteraard aan mij liggen. Misschien ben ik gewoon te kritisch. Misschien moet ik besluiten dat ik geen fan (meer) ben van het genre. Dat het Soleil-circus niet voor mij is weggelegd. Dat ik immuun ben geworden voor de magie. Maar wat zegt dat over ‘Amaluna’? Dat het magie is voor de onkritische massa? Dat durf ik niet luidop zeggen, het zou een belediging zijn voor alle artiesten en enthousiaste Soleil-fans.
Een tip dus voor Major, en alle anderen die graag hun mening over een circusvoorstelling willen neerschrijven in het kader van een recensie. Leg je niet neer bij het ‘ik-weet-niet-wat-gezegd-gevoel’: ga kijken naar andere voorstellingen, doe wat onderzoek en vergelijk. Een ‘plots-wel-weten-wat-gezegd-gevoel’ gegarandeerd.
>> 14 juli tot 7 augustus 2016: ‘Amaluna’ in Knokke-Heist
>> www.cirquedusoleil.com