Elk jaar in oktober vindt in de Franse stad Auch het tiendaags festival CIRCa plaats. Door een slimme combinatie van premières, pitchsessies en internationale meetings is het festival uitgegroeid tot de place to be van het hedendaagse circus in Europa. Tussen de honderden aanwezige professionals liep ook Julie Descamps, medewerker van Circuscentrum. Haar impressies lees je hier.
>> Dit artikel verscheen in CircusMagazine #53 (december 2017). Voor overname: contacteer maarten[at]circuscentrum.be.
>> Auteur: Julie Descamps
Voor de niet-circuskenners onder ons: Auch ligt op een uurtje rijden van Toulouse, telt ongeveer 21.960 inwoners (cijfers dateren van 2012) en ligt in het departement Gers (32). De regio is onder meer gekend voor zijn foie gras en andere canardachtige gerechten. Uiteraard was ik daar niet om te proeven van de produits régionaux, maar wel om te werken. Zo’n beetje vergaderen en naar voorstellingen kijken in het Zuiden van Frankrijk, dat is nu toch niet echt werken hé. Ik hoor het velen al denken en mijn vader gewoon zeggen. Wel ja, er zijn ergere jobs, dat is zeker.
Speciaal voor CircusMagazine én omdat organisatoren vaak kicken op cijfers over hun festival, hier mijn geheel persoonlijke, droge Auch-cijfers: 62 effectieve uren in Auch geweest, 10 uur en 25 minuten naar voorstellingen gekeken, 7 uur en 30 minuten vergaderd, 18 uur en 15 minuten geslapen, de rest van de tijd gevuld met verplaatsingen, toevallige ontmoetingen die uitmonden in een kort of langer gesprek en eten (ja, ook canard), 8 geziene voorstellingen (waarvan 6 met Franse tekst), 1 voorstelling niet gezien door slechte timing van mezelf, 85 keer ‘Bonjour, ça va? Oui, ça va et toi?’ gezegd, 170 kussen gekregen/gegeven, 2 energierepen gegeten (één met noten en één met chocolade), 3 biertjes zonder schuimkraag gedronken (Fransen kunnen écht niet tappen).
Genoeg cijfers en lijstjes. Hoe je het ook draait of keert, CIRCa Auch is gewoon een van dé circuswalhalla’s in Frankrijk. Naast de vele voorstellingen is het ook de plek om je te laten inspireren, te praten, te promoten en te discussiëren. Je kan er niet omheen, van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat praat iedereen één en dezelfde taal. Zeker tijdens de drie dagen waarop Artcena (het Franse Kunstenpunt) en CIRCa 35 circusgezelschappen uitnodigen om hun nieuwe creatie te pitchen. De setting is een cinemazaal gevuld met 300 professionelen waarvan 180 programmatoren. Popcornzakjes moeten plaatsmaken voor de laptop, weg circussfeer, let’s talk about business. Elk gezelschap krijgt 15 minuten om het beste van zichzelf te geven, om professionals te overtuigen om te investeren in hun project. Investeren in de vorm van coproducties, residenties of pré-achats. Un, deux, trois et c’est parti. Videofilmpjes worden aangevoerd, meters en peters worden naar voor gedragen om hun steun uit te spreken en de laatste twijfelaars over de streep te trekken, encore deux minutes, interactieve acts proberen de aandacht te trekken van de professionals die mogelijks al wat dieper weggezakt zitten achter hun Macbook in de rode pluchen zetels. Et c’est vendu!
Na 3 uur kom je buiten en gaan we gewoon verder: ‘Bonjour, ça va? Oui, ça va et toi?’ Hoe kort of lang, intens of vrijblijvend de gesprekken en contacten ook zijn, de machine draait op volle toeren en iedereen neemt er aan deel. Het heeft iets warms en hartelijks, als vrienden die elkaar na lange tijd terugzien, waar de kussen in het rond vliegen, waar samen gelachen, gegeten en gedronken wordt. En toch bestaat de kans dat je gesprekspartner vanuit zijn rechterooghoek een volgende nog te strikken programmator of artiest in zijn vizier heeft. Ja zeg, dat is toch gewoon netwerken? Oké, je kan het netwerken noemen en dat is het ook, maar tegelijkertijd heeft het iets… ik kan het moeilijk benoemen… maar het is alsof je op een markt loopt waar marktkramers hun schoonste waren aan de man brengen, kopers al dan niet geïnteresseerd luisteren, zich laten verleiden, even proeven van wat hen wordt voorgeschoteld, maar dan uiteindelijk toch kiezen voor de gedroogde eendenborst van de buurman.
Spelen op Auch: yes, maar helaas
Naast de vele meetings zijn er natuurlijk de voorstellingen (meer dan 80 op 10 dagen tijd). Van circushogescholen tot ACROBAT uit Australië met daartussen heel wat Franse gezelschappen. Geprogrammeerd worden in Auch kan je circuscarrière, of toch zeker je tourneekalender, een stevige boost geven. Cie Circ’ombelico stond er in 2010 met ‘Da/Fort’ en speelde de jaren erna in alle uithoeken van Frankrijk. Cie Ea Eo speelde er in 2015 met de voorstelling ‘All the fun’ en haalde er ongeveer 25 rechtstreekse boekingen uit. Mooi mooi, maar helaas zijn er ook minder rooskleurige verhalen. De voorstelling valt niet in de smaak bij de professionals en daar sta je dan met een artistieke, emotionele en financiële kater, want je had er wel op gerekend om er toch een aantal data uit halen. Die kater blijft des te zwaar hangen wanneer Auch je premièrereeks was. Ik sprak tijdens het festival met een artiest die bewust gevraagd heeft om met zijn nieuwe creatie niet geprogrammeerd te worden tijdens de drie dagen waarop alle internationale professionals aanwezig zijn. Moedige keuze. Het is en blijft een dubbeltje op zijn kant want stel dat iedereen ging kijken, laaiend enthousiast was en je direct kon tekenen voor een mooie tournee? Trots zijn op je werk, klaar zijn om het los te laten, maar toch beslissen om het rustig te laten groeien en het niet direct voor alle internationale leeuwen te gooien: respect.
Het mooiste aan CIRCa is het feit dat het veel meer is dan een festival. Heel het jaar door werken, trainen, creëren, eten en slapen artiesten er in de circuscommunity van le CIRC (Centre d’Innovation et de Recherche Circassien). Het is als een permanent circusdorp in de stad met repetitiezalen, 6 appartementen voor elk 6 à 7 personen, een kantine, een patio, ateliers, terrein voor tenten en als kers op de taart le Dôme de Gascogne met 680 zitplaatsen en een hoogte van 13 meter. De eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat de zichtbaarheid niet altijd ideaal is wanneer je toeschouwer 520 bent en bovenaan in de Dôme zit. Maar kom, toch blijft een plek als CIRCa een droomwerkplek voor vele circusprofessionals. Appartementen van artiesten liggen er naast de bureaus van CIRCa, de residentieruimtes liggen op een zucht van je bed en dat alles in een mooi kader en nog mooiere temperaturen. Ook tijdens het jaar loopt de programmatie in CIRCa gewoon door. Circus wordt in Auch met de paplepel meegegeven. Plaatselijke bewoners worden uitgenodigd om na de residenties naar een work in progress te komen kijken, gesprekken worden gevoerd, banden worden gesmeed en vrijwilligers voor het volgende festival worden gerekruteerd. Een kleine stad met een hart voor circus.
Net zoals Neerpelt trouwens, mijn volgende halte na Auch, waar de 10de editie van Theater op de Markt doorgaat. Voor de niet-circuskenners onder ons: Neerpelt ligt op een klein uurtje rijden van Hasselt, telt ongeveer 17.128 inwoners, ligt in Limburg, de regio is onder meer gekend voor zijn Achel trappist. Maar uiteraard zijn we daar niet enkel om te genieten van de streekproducten, wel om te werken, met onder andere 17 voorstellingen uit een programma van meer dan 32 gezelschappen, overlegmomenten met artiesten en programmatoren, optredens van de productiegroepen en uiteraard ook gewoon netwerken. Maar als het op het einde van de avond even kan, dan kijk ik al uit naar dat lekkere streekbiertje, deze keer wel met schuimkraag. Santé.