>> Recensie geschreven n.a.v. de workshop circuskritiek georganiseerd door Circuscentrum in oktober en november 2015
>> Auteur: Lien Vanbossele
>> Voor overname artikel: contacteer maarten[at]circuscentrum.be
Wat gebeurt er verder, nadat ik met de volle kracht van mijn lichaam een houtblok met een bijl doorklief en deze vast komt te zitten? Dat moet Claudio Stellato gedacht hebben bij het begin van wat later La Cosa zou worden, een 3 jaar durend lichamelijk onderzoek naar de relatie tussen mens en object. De Brusselaar met Italiaanse origine heeft er net de première in Les Halles op zitten, zijn langverwachte opvolger van L’Autre uit 2011. Dat deze voorstelling niet uit één soort hout gesneden is, was wel te verwachten.
La Cosa toont in een strakke en sobere beeldtaal de manipulatie tussen 4 spelers en 600 houtblokken. Alles begint bij het betreden van de theaterzaal. De verwachte black box waar de frontale kijkrichting primeert is voor de gelegenheid vervangen door een box ring. Zowel de uitgekozen zitplaats als de confrontatie met de blik van andere omzittenden zal het komende uur meespelen in de beleving van deze voorstelling. Ja, dit voelt aan als circus. Herkenning en nieuwsgierigheid nemen het over bij het zien van enkele architecturale constructies en de bijhorende mannelijke figuren. Ze zijn alle 4 verweven met het hout. De één is de kern van een toren, de ander ligt horizontaal op enkele verticaal staande houtpijlers. De voorstelling begint. De één breekt uit de houtconstructie, bij de ander worden langzaamaan houtpijlers verwijderd. Hoe lang blijft alles nog in balans. Wanneer valt alles in elkaar. Iedereen die ernaar kijkt vraagt het zich af. Van dan af aan is La Cosa een sequentie van sterke, herkenbare beelden die vloeiend in elkaar over gaan. Hout als levend materiaal, denk maar aan het jaarlijks aandikken in groeiringen, is hierbij perfect gekozen als visueel concept.
En toch, dit voelt ook aan als geen circus, maar eerder een cross-over met performance, theater, dans. Het typeert echter hoe Claudio Stellato er zelf over denkt. Met een opleiding als jazzmuzikant, circusartiest en danser is voor hem geen enkele kunstvorm een doel op zich, maar eerder een tool, een manier van zijn persoonlijk uitdrukken. La Cosa laat ons zien, als kijker, hoe de voorstelling tot stand is gekomen. Zo stappen we net binnen in een nog niet afgelopen werkproces. Het gaat niet om een afgewerkt verhaal. Claudio Stellato slaagt er wonderwel in. En hoewel het zijn intentie was om een totaal verschillende voorstelling dan L’Autre te maken, zien we toch gelijkenissen. De essentie van Stellato’s werk zit in de overgang tussen 2 stilstaande beelden. Het is een constant zoeken naar nieuwe manieren om een lichaam of een voorwerp van punt A naar punt B te verplaatsen. Welke beweging past daar het beste bij. Het is een beeldtaal die constant grenzen verlegd. Dit alles gebeurt daar, rechtstreeks, in het midden van die box ring. En ja, dit voelt aan als circus.
U mag zeker denken dat het bewonderenswaardig is hoe iets eenvoudigs als hout zoveel rijk spelmateriaal kan voortbrengen. In La Cosa onderzoekt Claudio Stellato samen met Julian Blight, Mathieu Delangle en Valentin Pythoud die mogelijkheden. Dit op een repetitieve en zelfs bijna rituele wijze. Er wordt gegraven, gegooid en weggesleept. Er wordt gebouwd, gestapeld en verwoest. Het doet denken aan enkele jongens die een kamp bouwen in het bos. Het doet denken aan een mol die zijn hol betreedt. Het doet denken aan hoe krachtig papier door een papierversnipperaar gaat. Het doet denken aan een houthakker. Het doet er allemaal aan denken. Net daarin zit de sterkte van La Cosa. De vrij eenvoudige opeenvolging van de verschillende beelden en het vermijden van karikaturen en gimmicks, geeft de kijker alle vrijheid voor een eigen interpretatie. Paradoxaal gezien zit daarin ook de zwakte. Dat wat je ziet is zoveel rijker als je er zelf dingen in herkent. Claudio Stellato vraagt na de voorstelling ook die ervaringen te delen door iets te tekenen. Het houtarchief in prenten is vrij te betreden.
In La Cosa, letterlijk vertaald Het Ding, gaat Claudio Stellato een dialoog aan met mens en natuur. De mens die het hout bedwingt en temt. De keizer van het hout gaat op zoek naar herkenning, en een glimlach, dat ook… En ja, dat voelt aan als circus.