>> Dit artikel verscheen in CircusMagazine #28 (september 2011). Voor overname: contacteer maarten[at]circuscentrum.be.
Met bloed, zweet en tranen heb je een circusvoorstelling gemaakt. Alle energie en tijd heb je erin gestoken, familie en vrienden hebben je een jaar lang niet gezien. Maar nu ben je klaar om je werk aan de buitenwereld te tonen, dus laat die programmatoren maar komen! En plots besef je dat niet enkel creatie, maar ook spreiding een hard-ass job is. Toch niet eerst een boekingskantoor bellen?
Iris Carta (27) vormt samen met Jef Naets het kloppend hart van Circ’ombelico. Met ‘Dwarrel’ speelden ze de cultuurcentra van Vlaanderen plat en hun nieuwste productie ‘Da/Fort’ is een hit op circus- en straatfestivals in heel Europa. ‘Da/Fort’ wordt gespreid door Frans Brood Productions.
“In den beginne deden we alles zelf: creatie, spreiding, administratie, … Het was uit pure noodzaak, we hadden niet de middelen noch de bekendheid om bepaalde aspecten uit handen te geven. En zelfs wanneer onze voorstellingen goed begonnen te draaien, hebben we serieus getwijfeld om met een boekingskantoor samen te werken. Maar ondertussen weten we wel zeker dat we de juiste keuze gemaakt hebben.
Perfectionistisch als ik ben, stak ik veel te veel werk in de ‘randzaken’ van de compagnie. Het beheerste mijn leven en bezorgde me enorm veel stress, waardoor ik een lastig mens werd. Pas toen we de administratie (aan mijn mama) en de spreiding (aan Frans Brood) uit handen gaven, merkte ik hoeveel vrijheid en ademruimte ik als mens én als artiest was kwijtgeraakt. Frans Brood is op het juiste moment gekomen: een project als ‘Da/Fort’ is onmogelijk om alleen te dragen, het zou nooit leefbaar geweest zijn.
Natuurlijk moet je kunnen loslaten en het boekingskantoor in kwestie vertrouwen. Maar als je daarin slaagt en goed communiceert, heeft het vooral voordelen. Zo’n kantoor heeft ervaring, knowhow, de juiste contacten. Bovendien zorgt het ook voor een soort kwaliteitslabel: een goed agentschap heeft bewezen dat het kwalitatieve voorstellingen aanbiedt. Hoe bevreemdend dat soms ook is.
We voelen ons artistiek totaal niet geremd, integendeel. Enerzijds houden ze rekening met onze eigenaardigheden (zo kiezen we er bewust voor om géén promofilmpje te maken), anderzijds geven ze ook waardevolle feedback, ze halen je als artiest van je eiland. Samen vind je een goeie balans, waardoor je voorstelling niet alleen promotioneel maar ook artistiek kan groeien.
Ik begrijp dat er een hoop collega’s angst hebben om administratie of spreiding uit handen te geven omdat ze bang zijn de directe controle over hun geesteskindje te verliezen. Wij hebben echter nog steeds zeer direct contact met programmatoren en voelen nu veel meer ruimte om te doen waar we ons écht mee willen bezig houden, namelijk gefundeerd artistiek creëren en doorleefde voorstellingen spelen. Dat is voor mij zoveel waard!”
Toon Schuermans (37) is de (weder)helft van het succesvolle gezelschap Cie Baladeu’x, waarin circuskunsten flirten met dans. Na tien jaar staat de teller al op meer dan 1000 optredens in binnen- en vooral buitenland. Zonder boekingskantoor.
“Het is nooit onze expliciete keuze geweest om zonder agentschap te werken. Je begint samen te spelen, er komen enkele aanvragen binnen, dus je doet alles zelf. Geleidelijk aan krijg je meer en meer boekingen en stel je je eerste tournee samen. Zonder het te beseffen ben je druk bezig; je rolt er vanzelf in. Maar ondertussen, na al die jaren, is het voor ons nog steeds de beste optie.
We zijn een kleine compagnie, een minifamiliebedrijf – France (Perpête) en ik zijn ook in het dagelijkse leven partners – dus als er een aanvraag binnenkomt hoeven we maar één agenda te checken. En bij het samenstellen van de tournee houden we rekening met onze persoonlijke besognes: de speelperiode in de zomer moet altijd een beetje vakantie zijn. Spelen we dichtbij bergen, dan wil ik deltavliegen. Spelen we aan zee, dan wil France daarvan profiteren.
We plannen dus zodanig dat we soms na een reeks optredens een aantal dagen vrij hebben. Of we kiezen om een bepaalde periode of in een bepaalde streek niet te spelen. Met een agentschap zou dat allemaal minder evident zijn. Ook artistiek willen we volledig autonoom zijn, zonder bemoeienissen in het creatief proces of in de frequentie van nieuwe voorstellingen.
Een ander belangrijk voordeel van alles zelf regelen, is het contact met programmatoren. Circus is niet enkel ons beroep, het is onze passie en ons leven. We zijn heel veel op baan, van het ene festival naar het andere. Het is dan ook fijn om je contacten zelf te beheren. In de loop der jaren hebben we zo met verschillende programmatoren – en uiteraard artiesten – een echte vriendschapsband opgebouwd. Voor ons is dit cruciaal.
Natuurlijk is het soms allemaal te veel en zou externe hulp van pas komen, zeker bij de administratieve rompslomp: contracten maken, invullen, opsturen, … En om ingang te vinden in bepaalde landen is een lokaal agentschap de moeite waard. In Duitsland werken we zo al exclusief samen met iemand die ons veel optredens bezorgt. Voor Spanje zou dit ook interessant zijn. Maar ons lot volledig in handen leggen van een boekingskantoor zou echt een stap te ver zijn.”