Wat hebben champagne, post-its, viagra en de microgolfoven gemeen?
Juist, u las de titel al… Serendipiteit. Het vinden van iets onverwachts en bruikbaars, terwijl de vinder op zoek was naar iets totaal anders. Van microscopische proporties zoals de ontdekking van penicilline tot de ontdekking van volledige werelddelen. Indianen, wel ja… De lijst van toevallige ontdekkingen is lang. Ik kan me niet voorstellen hoe een nieuwjaarsnacht er zou uitzien als de wijnmaker die gasbelletjes in zijn wijn aantrof de hele mislukte productie door het riool had gespoeld.
Maar serendipiteit is geen stóm toeval. De ontdekkingen zijn geen plotse ingevingen van hogerhand. Het is geen zitten en wachten op inspiratie. Ze ontstaan door je met opzet op onbekend terrein te wagen. Het is als op citytrip gaan zonder smartphone. Je ontdekt door te verdwalen. Old school. In tegenstelling tot de toerist vandaag die een lijst heeft van hoogtepunten die hij gezien en meegemaakt moet hebben binnen zijn schaarse vakantiedagen. To do. Zelfs in onze vrije tijd zijn we door efficiëntie geobsedeerd.
Dat net wetenschappers en kunstenaars bewust serendipiteit opzoeken is niet vreemd. Terwijl ze koers zetten naar een bepaald eindpunt, respectievelijk het bewijs van de hypothese of de in hun dossier beschreven creatie, sluiten ze nooit de deur voor toevallige vondsten, slaan ze zonder aarzelen lonkende zijwegen in die hun pad kruisen. Wetend dat deze ‘accidents de parcours’ wel eens genialer zouden kunnen zijn dan hun vooropgestelde eindresultaat.
Gecontroleerd verdwalen. Zo voelt voor mij elke nieuwe creatie. Het is proberen, falen, doorwerken aan slechte ideeën en ‘darlings killen’. Het is omwegen maken en toeval omarmen. Het is af en toe juichen bij een geniale vondst. Zintuigen op scherp om het voorbijvliegende goud niet te missen. Maar het is vooral elke keer opnieuw beginnen. Met het vertrouwen dat door bezig te blijven, je bij dingen uitkomt die je je bij aanvang niet had kunnen voorstellen. De champagne van je creatieproces. Schol!
>> Dit artikel verscheen in CircusMagazine #58 // Auteur: Toon Van Gramberen // Foto: Brecht Van Maele // Voor overname: contacteer maarten[at]circuscentrum.be