Eender wie kan subsidies aanvragen binnen het Circusdecreet. Of je effectief ondersteund wordt, hangt in hoofdzaak af van de circuscommissie. Tweemaal per jaar buigt deze commissie van experten zich over alle aanvragen en geeft advies aan de minister van Cultuur, die de definitieve beslissing neemt. Daar waar deze beslissing vroeger zonder enige motivatie aan de aanvragers werd bekendgemaakt, krijgt elke aanvrager sinds kort een aantal redenen mee waarom zijn of haar project al dan niet wordt betoelaagd. Enkele passages uit het commissieverslag worden als motivatie meegegeven. En daar knelt het schoentje. Verschillende artiesten uit de laatste subsidieronde (oktober 2018) waren – op zijn zachtst gezegd – onaangenaam verrast. Niet over het feit dat ze geen subsidies kregen (of minder dan aangevraagd), maar wel over de motivatie die eraan vasthing. Eén artiest kroop in zijn pen en schreef een brief.
Beste leden van de beoordelingscommissie inzake circus,
Ik geef het toe,
mijn ego is zwaar geraakt.
Maar niet gekraakt.
Het is precies 10 jaar geleden dat mijn vrouw en ik een reis rond de wereld maakten met een kleine circustheatervoorstelling die we brachten in weeshuizen, dorpjes in de jungle en projecten voor straatkinderen. Dit eenjarig ‘sociaal circus’-project liep wat uit de hand en heeft ervoor gezorgd dat ik de laatste jaren kan leven van mijn onzeker bestaan als artiest. Ik groeide in de richting van de theaterclownerie.
Iemand zei me ‘Geef jezelf 20 jaar om een goede clown te zijn,’ dus dat betekent dat ik ergens halfweg ben.
In de voorbije jaren heb ik het geluk gehad al veel mensen met mijn voorstellingen te raken en te laten genieten.
Ik heb het geluk te mogen spelen op mooie festivals in binnen- en buitenland en waarop ik ook teruggevraagd word.
Maar het is natuurlijk niet altijd rozengeur en maneschijn. Het zit er ook niet altijd direct op. Soms zit het wel eens tegen en val je diep.
Dat is het gevolg van alleen voor een publiek te gaan staan, zonder ballen of truken, alleen mijn kwetsbare zelf die op zoek is naar zijn pure clown.
Om hierin te groeien heb ik mijn publiek nodig, allemaal verschillende mensen met verschillende reacties, want zonder hen kan ik niet spelen en leren.
Daardoor heb ik gemerkt dat elke voorstelling zoveel tijd nodig heeft om te groeien.
Ik koos voor deze mooie, maar onzekere weg met vallen en opstaan.
Vandaag had ik ook kunnen vallen.
Er bestaat in Vlaanderen zoiets als een commissie waarbij je een subsidie kan aanvragen.
Zo kan je ondersteund worden bij een nieuwe creatie of geven ze je een duwtje in de rug om je werk in het buitenland te kunnen verspreiden. Prachtig toch in ons klein landje van melk en honing.
Wij dienden een dossier in voor wat steun bij onze buitenlandse spreiding.
In december kregen we een mailtje met de mededeling ‘negatieve beslissing, de feedback zal later volgen in het verslag.’
Pech dus, maar niet getreurd.
Benieuwd wachten we de feedback van de commissie af, waarin waarschijnlijk zal geschreven staan waarop we in de toekomst beter zullen moeten letten. Toch fantastisch dat er zo’n onafhankelijke commissie bestaat om artiesten te ondersteunen!
En dan komt die mail binnen.
Ik lees wat kernwoorden: Geachte Heer, niet transparant, tournee, blablabla, niet overtuigd. Niet fijn, maar er zijn ergere dingen dan dit. Maar dan, hoewel het punt al gemaakt is, volgt nog een extra zin.
“De commissie is niet erg gesteld op jou als clown.”
Auw.
Het voelt als extra natrappen.
Een mengeling van verdriet en kwaadheid. Verontwaardiging.
Ik vraag me echt af of het nodig was dit te schrijven.
Ik vraag me echt af of het nodig is om mensen die keihard willen werken om te groeien, ongeacht het resultaat, zo te behandelen.
Ik vraag me af of jullie als commissie beseffen dat je als clown je ganse ik en zijn op de schaal legt, en dat zo’n zin keihard aankomt.
Dit is niet alleen een zeer subjectieve zin die nergens anders op gestoeld is dan op persoonlijke smaak. Het is bovenal een regelrechte aanval op de persoon.
Beste commissie, is het mogelijk om het woord ‘objectief’ te verwijderen bij jullie profiel op de website van de Vlaamse overheid?
Beste commissie, is het mogelijk om af en toe eens te proberen in onze schoenen te staan en ons als artiest veel kansen te geven om ons ‘te laten vallen en opstaan’, want pas dan kunnen we groeien.
Nu heb ik het gevoel dat jullie ons alleen maar lieten vallen.
Het opstaan zullen we zelf doen, omdat we er zelf in geloven en omdat er nog steeds mensen zijn die in ons blijven geloven en ons kansen geven. Dank je wel.
Beste commissie, onze compagnie was deze keer ook niet erg gesteld op jullie.
Wij hopen dat wij de enige zijn die een dergelijke brief ontvingen en dat dit meteen ook de laatste keer is dat een dergelijke brief de wereld in werd gestuurd.
Ik hoop dat we elkaar nog eens mogen ontmoeten en draai u dan maar gerust om.
Zittend met je rug naar mij,
zoals jullie zich nu omgedraaid hebben van me.
Maar zo zal je misschien wel het publiek zien,
Soms geraakt, soms verwonderd, soms lachend.
Altijd eerlijk.
Dieter Missiaen
Compagnie Krak
>> Deze open brief werd gepubliceerd in CircusMagazine #58 (maart 2019) // Voor overname: contacteer maarten[at]circuscentrum.be.