>> Dit artikel verscheen in CircusMagazine #33 (december 2012). Voor overname artikel: contacteer maarten[at]circuscentrum.be.
>> Auteur: Maarten Verhelst
Voor zij die het nog niet wisten: Unpack the Arts is een Europees project met het Circuscentrum als projectleider en negen Europese circusfestivals als co-organisatoren. Doel is om Europese cultuurjournalisten onder te dompelen in de circuskunsten en hen over circus te laten schrijven.
Er zijn twaalf residenties, van zomer 2012 tot voorjaar 2014, in tien belangrijke Europese circusfestivals: Ny Cirkus Festival (Kopenhagen, DK), CIRCa (Auch, FR), Festival novog cirkusa (Zagreb, HR), Subcase (Stockholm, SE), Hors Pistes & La Piste aux Espoirs (Brussel & Doornik, B), Cirko Festival (Helsinki, FI), Circusstad Festival (Rotterdam, NL), Humorologie (Kortrijk-Marke, B), Edinburgh Festival Fringe (Edinburgh, UK) en London International Mime Festival (Londen, UK). Inderdaad, indrukwekkend lijstje.
In totaal zullen niet minder dan 120 Europese cultuurjournalisten – tien per residentie – vier dagen lang aan de circusbaxter liggen: voorstellingen bekijken, discussiëren, lezingen en conferenties volgen, interviews afnemen, … om uiteindelijk een artikel van circa vier bladzijden af te leveren. Die artikels worden – zowel in de oorspronkelijke taal van de journalist als in het Engels – op de website van Unpack the Arts gepubliceerd.
De drie eerste residenties (in Kopenhagen, Auch en Zagreb) zijn achter de rug en mogen zonder meer een groot succes genoemd worden. Een onverwachte outcome is bijvoorbeeld het feit dat sommige journalisten een eigen netwerkje opstartten en zowel privé als professioneel met elkaar in contact blijven. Belgische journalisten die al hebben deelgenomen zijn Liv Laveyne (De Morgen, Cobra.be), Laurence Bertels (La Libre Belgique) en Roland Vermeylen (De Standaard). Liv en Roland ken je natuurlijk ook als auteurs voor CircusMagazine. Voor de drie eerstvolgende residenties in 2013 zijn Nathalie Allard (VRT), Filip Tielens (freelance) en Brecht Hermans (enola.be) geselecteerd.
Onafhankelijk ei
Zelf heb ik begin november de residentie op het Festival novog cirkusa in Zagreb meegemaakt. Het was boeiend te zien hoe tien journalisten met een totaal verschillende achtergrond en culturele context (en een zeer diverse kennis van het circus: van totaal niets tot gepokt en gemazeld) toch razend interessante en constructieve gesprekken kunnen voeren. De diversiteit zorgde voor erg uiteenlopende en soms uitwaaierende discussies. Te veel om op te noemen.
De kwaliteit van de circusvoorstellingen – drie van de vier vielen onder de noemer ‘Magie nouvelle’ – was helaas niet top. Daar bestond algemene consensus over. Het was ‘onze’ Claudio Stellato die met ‘L’Autre’ gelukkig voor een climax zorgde: zijn voorstelling gooide hoge ogen onder de recensenten. Een prachtvoorbeeld van hedendaags circus. Ook het interview achteraf – met hem en Martin Firket – was ontwapenend, hij heeft een onwaarschijnlijke creatieperiode achter de rug. En voor zijn nieuwe creatie (start volgend jaar) weigert hij elke financiële ondersteuning van subsidiënten of coproducenten – die overigens staan te springen om hem te mógen ondersteunen. Nee, hij wil volledig onafhankelijk en op eigen tempo zijn ei leggen. Straf.