Circuscentrum

Na een kwakkelperiode toerden circusartiesten deze zomer opnieuw volle bak, van festival naar festival, van speelplek naar speelplek. Sommigen hebben al vele festivalnamen in hun balboekje staan. Welke festivals zetten […]

Ik zal er niet omheen draaien: het heeft er stevig ingehakt. De oorverdovende stilte in de ellenlange COVID-19-persconferenties. Geen één woord over cultuur en de kunsten. We bestonden niet. We doen er niet toe. De nieuwsberichten, de gesprekken met collega’s, artiesten en vrienden spraken voor mij boekdelen: nobody gives a shit.

Old school circus is cool. Zeker als je er een hedendaagse draai aan geeft. Zeven circusartiesten kregen via het project Old School’s Cool de kans om een act te creëren gebaseerd op ons rijke circusverleden. Het resultaat is exclusief te zien op het circusfestival de groote stooringe in Roeselare, maar wie weet worden sommige acts nadien wel opgepikt door programmatoren wereldwijd. Voor het zover is laat Circusmagazine alle betrokkenen aan het woord.

Van de vijftigtal Belgische circusartiesten die in het begin van vorige eeuw naar Amerika trokken, spreekt de Gentse acrobaat en café-uitbater Henri Frans wellicht het meest tot de verbeelding. Niet per se vanwege zijn talent, succes of ondernemingszin, wel dankzij de documenten en talrijke foto’s die van hem bewaard zijn gebleven. Redactielid en onderzoekster Gwendolien Sabbe duikt met veel plezier in zijn verhaal.

Charlie Pauwels (19) en Robert Korittnig (22), jongste telgen van roemrijke circusfamilies én boezemvrienden, starten samen een eigen rondreizend circus. Ze groeiden op in het circus en kregen clownerie met de paplepel mee. Charlie speelde bij Pipo, het circus van zijn tante ‘Dolly’ (Maria Pauwels), bij Barones en Harry Malter Park. Robert schitterde als clown Patatje in de piste van zijn familiecircus Barones. Gwendolien Sabbe zocht hen op voor een openhartig gesprek.

Op 1 april 1914 komen de ‘5 Florimonds’ met het schip Vaderland aan in New York. Twee dikke meevallers voor ons vandaag: ze hebben een fototoestel bij en het fotoalbum is intact bewaard bij Huis Van Alijn. Zo kunnen we hun hele traject meevolgen: twee seizoenen bij Ringling Brothers Circus en drie maanden in Cuba met Circo Pubillones.

De in 1897 geboren Gentenaar Polly Bentos – echte naam Polydoor De Baets – was geen ‘star’, niet de beste in dit of de grootste in dat. Hij was een […]

Het grootste exportproduct van de Vlaamse kunstensector is circus. Dat kan bijna niet anders als je kijkt naar het aantal voorstellingen, landen en kilometers circusartiesten op hun teller staan hebben. […]

Een redactielid van CircusMagazine laat zijn of haar licht schijnen op de wondere wereld van het circus. Neemt ditmaal de pen ter hand: Gwendolien Sabbe.

Achter elke succesvolle artiest staat een sterke m/v/x te zweten in de coulissen – of hoe ging het gezegde ook weer? CircusMagazine vroeg aan vier circusorganisaties – twee gezelschappen, een […]

Deze zomer hebben we ze op de circusfestivals met plezier bekeken, van ver of van dichtbij: artiesten en hun tattoo’s. Sommigen in vol ornaat, anderen bedeesd loerend van onder T-shirtmouwen. Welk verhaal kruipt er onder hun huid en blijft plakken op hun vel? Bestaat er zoiets als een bijzondere band tussen circus en tatoeages, een restant uit het circusverleden? We vroegen het een aantal geïnkte artiesten.

Van 1880 tot 1940 was circus de voornaamste vorm van vermaak in Amerika. Voor de komst van radio, film en TV was het de grootste entertainmentindustrie die de wereld ooit had gezien. In deze ‘booming business’ steeg het aandeel vrouwen in de piste van een schamele twee procent in 1880 tot de helft na 1910. ‘Vroeger waren ze decoratie, nu zijn ze de hoofdacts,’ vertelde een gepensioneerde clown aan de New York Times in 1924.

Geïnspireerd door de hippe ‘Fuck Up Nights’ – avonden waar ondernemers eerlijk en met een kwinkslag vertellen over hun ‘epic fail’ project – leek het ons waardevol (en gewoon ook heel grappig) om een aantal artiesten rond een denkbeeldig kampvuur te zetten en elkaar te laten overtroeven met hun pijnlijkste verhalen. Dit artikel is dan ook een ode aan het mislukken, het ‘de sigaar zijn’ door tal van omstandigheden en meteen ook een bewijs dat de wet van Murphy even reëel is als de zwaartekracht.

“Fuck, ik ben die criticus uit de speech van Theodore Roosevelt, en zij staan in de arena, hun gezicht besmeurd met stof, zweet en bloed,” dacht ik toen ik hoog vanuit de tribune in de circuspiste keek hoe de artiesten van Collectif Malunés, met huid en haar, hun ziel uit hun lijf speelden. Het beeld sloeg in als een bom.

Eminem rapt in zijn grootste hit ‘Lose yourself’ over hoe hij met trillende benen en klamme handen naar zijn net verorberde moeders spaghetti kijkt op zijn shirt. Ook de befaamde Jacques Brel hing over de pot vlak voor hij de planken op ging. Wat doen circusartiesten voor een voorstelling? Hoe maken ze zich klaar om de arena in te gaan? Zijn ze zen of gieren de zenuwen door hun lijf? Zijn er bepaalde handelingen, rituelen waarmee ze de spanning proberen te bezweren? En komt daar soms bijgeloof bij kijken?

CircusMagazine sprak met Deux Sans Trois over retrobadpakken, Sartre, collectieve creatieprocessen, de selfmade artiest en zwaktes die sterktes worden.

Wat als circus nooit zou hebben bestaan, zou de film dan zo snel zo groots geworden zijn? Toegegeven, een boude uitspraak, maar laat ons een paar dingen op een rijtje zetten, en dan is de ‘wat als’ vraag zo gek nog niet. Er is ontegensprekelijk een sterke link tussen circus en de eerste, stille films, in het bijzonder de slapstick-komedies. Geen wonder dat hedendaagse circusartiesten juist bij deze films hun mosterd halen.

Vorige zomer toerde Arne Sabbe nog volop met Collectif Malunés. Onstuimige basculetuimelingen waren zijn handelsmerk. Nog geen jaar later zie ik hem tijdens Theater op de Markt in Hasselt en op Cirk!Aalst vliegen, zweven en buitelen met het Franse gezelschap Les Philébulistes in ‘Hallali ou la 5ème de Beethov’, misschien wel de meest spraakmakende voorstelling van het moment.

Bram Dobbelaere en Sander De Cuyper kennen elkaar al zo lang dat ze waarschijnlijk elkaars eerste, donzige snor hebben bewonderd. Ze maakten jarenlang de straten onveilig met de voorstelling ‘Just Another Boyband?’. Twee jaar geleden werden ze Cie Pol&Freddy en kaapten met ‘Ready!’ zonder te verpinken de publieks- én juryprijs van het Humorologieconcours weg. Bram speelde samen met Jordaan, de jongere broer van Sander, in de succesvolle zaalvoorstelling ‘Who Goes On?’. En Eric Longequel? Hij is een verduiveld goeie diabolist en baljongleur die ze gewoon niet links konden laten liggen.

Kristof Gouwy en Karel Casier maakten samen een ambiance circusvoorstelling voor kleuters. Met ‘Circus Hoetchatchov’ toeren ze dit seizoen langs tientallen cultuurcentra. De kinderen gieren het uit van de pret. De grote mensen laten zich met de glimlach meeslepen in de onweerstaanbare kolder en ontroering.

Circuskornuiten aller landen, verenigt u! Ell Circo d’ell Fuego zorgt van 16 tot 18 april voor een extreme vrijstaat waar peper in de reet, buitelen, zweven, vliegen en springen over je eigen grenzen heen de enige regel is. Maarten Janssens en Arno Wauters vertellen waarom the sky the limit en de Extreme de springplank is.

East End Londen. Waar in 1896 een elektriciteitscentrale stond, bruist nu één van Europa’s zeven circushogescholen, The Circus Space. “Ik wil dat mijn studenten performers zijn van de 21ste eeuw,” zegt Tim Roberts, directeur van The Circus Space en tevens voorzitter van de FEDEC (Fédération Européenne des Écoles de Cirque).

Gevleugelde Stad Ieper. Collectif Malunés dartelt. Zoals alleen een jong veulen dat kan. Bokkensprongen, flapperende manen, fris, krachtig, onstuimig, uit de pas, even maar. Hun voorstelling ‘Sens Dessus Dessous’ is er niet naast. Deze vier studenten uit de Academy for Circus and Performance Art (ACaPA) in Tilburg bepalen wat, met wie, hoe en wanneer ze het doen. Erg eigenwijs. Godzijdank. “Je moet meer dan alleen maar circus kunnen. Je moet weten wat je wil… of toch tenminste wat er allemaal mogelijk is,” zegt Simon Bruyninckx. Veel, zo blijkt uit een gesprek met hem en Arne Sabbe.

Gent – Twee mannen op een terras. Kurt Demey en Gili ontmoeten elkaar voor het eerst. Beiden halflang haar, kostuumvest, deugnieterij in de ogen en mentalist. In de verte rommelt onweer. Donkere wolken troepen samen. Damn, konden ze dit niet even voorspellen, of hoe zit dat met mentalisme?

De laatste noot van muziektovenaar Samuel ‘LoopTok’ Andersson lost op in het oorverdovende applaus. In de piste staan zeventien vers afgestudeerden van de Dans och Cirkushögskolan (DOCH) in Stockholm, Zweden. Het magische ‘alles is mogelijk’-poeder kleeft in hun bezwete haren, fonkelt in hun ogen en klatert in hun lach. “Het zijn makers die buiten de lijntjes durven kleuren. Onze opleiding wil hen het zelfvertrouwen geven om zichzelf steeds opnieuw uit te vinden,” zegt directeur Walter Ferrero.